Οι σπίλοι (ελιές) είναι καλοήθεις αθροίσεις κυττάρων δερματικής προέλευσης με ποικίλα χαρακτηριστικά.
Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν σπίλους (ελιές). Αυτοί οι μη καρκινικοί (καλοήθεις) όγκοι είναι φωλιές κυττάρων χρωστικής ουσίας. Μπορεί να είναι λείοι, να έχουν τρίχες, να είναι υπερυψωμένοι ή ζαρωμένοι. Νέοι σπίλοι μπορεί να εμφανιστούν μέχρι την ηλικία των 40, αλλά οι περισσότεροι εμφανίζονται μέχρι την ηλικία των 20. Μερικοί σπίλοι εξαφανίζονται με την πρόοδο της ηλικίας.
Οι σπίλοι πέρα από το αισθητικό θέμα που μπορεί να προκαλούν λόγω εντόπισης και μεγέθους έχουν μεγάλη σημασία λόγω της συσχέτισής τους με το μελάνωμα,έναν από τους πιο επικίνδυνους καρκίνους του σώματος.
Το μελάνωμα αν διαγνωστεί έγκαιρα και αφαιρεθεί άμεσα ουσιαστικά θεραπεύεται, αν όμως καθυστερήσει και προχωρήσει σε βάθος ή δώσει μεταστάσεις έχει κακή εξέλιξη καθώς οι υπάρχουσες θεραπείες δεν μπορούν να το εμποδίσουν αποτελεσματικά
Το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί πάνω σε έναν προυπάρχοντα σπίλο ή να αρχίσει στο φυσιολογικό δέρμα. Σε κάθε περίπτωση στα αρχικά τουλάχιστον στάδια μπορεί να μοιάζει σαν κοινός σπίλος οπότε έχει σημασία να μπορούμε να αναγνωρίζουμε κάποια στοιχεία που θα πρέπει να μας κινητοποιήσουν.
Αν ελέγχετε τις ελιές σας για να καθορίσετε αν είναι καρκινικοί ακολουθήστε τον οδηγό A-B-C-D της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας. Αναζητήστε ακανόνιστα άκρα, αλλαγές στο χρώμα και στη διάμετρο που μεγαλώνει
Α (asymmetry) ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ του σπίλου ,δηλαδή αν χωρίσουμε το σπίλο σε κάθετο και οριζόντιο άξονα (γραμμή) το δεξί με το αριστερό και το πάνω με το κάτω τμήμα να μην είναι παρόμοια μεταξύ τους
Β (border) Το ΟΡΙΟ στην περιφέρεια του σπίλου αν έχει προσεκβολές σαν δάκτυλα ή δαντελωτή όψη θα πρέπει να μας οδηγήσει για περαιτέρω έλεγχο στο δερματολόγο
C(color)To ΧΡΩΜΑ του σπίλου αν δεν είναι ομοιόμορφο και έχει μεγάλη ποικιλία (πχ ένας ή περισσότεροι συνδυασμοί από μαύρα, καφέ, γκρι, μπλε, κόκκινα και λευκά στοιχεία) πρέπει να μας κινητοποιήσει
D(diameter) Η ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ της ελιάς, αν είναι πάνω από 5-6 χιλιοστά επίσης θεωρείται σημείο για διερεύνηση
Ε (evolution) Η ΕΞΕΛΙΞΗ των ABCD δηλαδή η αλλαγή τους σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα (συνήθως απο μήνες μέχρι έτος) είναι το ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ στοιχείο και πρέπει να απευθυνθούμε σύντομα στο δερματολόγο
Κανένας δε γνωρίζει γιατί δημιουργούνταιοι σπίλοι. Οι περισσότεροι είναι ακίνδυνοι, αλλά χρειάζεται να τους παρακολουθείτε για διαταραχές που μπορεί να σηματοδοτούν μελάνωμα, μια σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος.
Ο καλύτερος τρόπος να βρείτε πιθανά προβλήματα σε πρώιμο στάδιο είναι να προσδιορίσετε τη θέση και το σχήμα των σπίλων σας. Θυμηθείτε να ελέγχετε σημεία που δεν είναι εκτεθειμένα στο ηλιακό φως, όπως το τριχωτό της κεφαλής, οι μασχάλες, τα σημεία των ποδιών ανάμεσα στα δάχτυλα και η περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Αν επίσης δείτε μια καινούργια βλάβη να εμφανίζεται, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερη ηλικία (μετά τα 40) και είναι διαφορετική από τις ελιές που ήδη έχετε πρέπει να προγραμματίσετε μια εξέταση από Δερματολόγο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Φυσικά η εμφάνιση του μελανώματος δεν εξαιρεί και μικρότερες ηλικίες οπότε γενικά δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε.
Τέλος άλλα στοιχεία που χτυπάνε το καμπανάκι του κινδύνου είναι αν μια ελιά αρχίσει να αιμορραγεί χωρίς να την τραυματίσουμε ή βγάζει υγρό, αν μας ξύνει ή χάνει τις τρίχες που είχε πάντα πάνω της και γενικότερα αν αλλάζει χαρακτηριστικά σε σχέση με οτι είχαμε συνηθίσει.
Είναι ιδανικό να ελέγχετε το δέρμα σας σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να ανακαλύψετε έγκαιρα μια ύποπτη βλάβη.
Ο Δερματολόγος, αφού εξετάσει κλινικά τις ελιές θα επικεντρωθεί σε όσες από το ιστορικό και την εμφάνιση θεωρεί ύποπτες και θα προχωρήσει σε εξέταση με ειδικό φακό, το δερματοσκόπιο. Αν οι ύποπτες βλάβες είναι ύποπτες πρέπει να αφαιρεθούν και να σταλούν για βιοψία.
